Chương 1 - Chương 1: Ngày tháng bị bắt làm tù binh -

“Đây là vụ thứ năm rồi, nghe nói phía thủ đô còn nghiêm trọng hơn…”

“Trời ạ, lẽ nào đây là thần phạt sao!”

“Tôi nghe người ta nói, đây đều là âm mưu của pháp sư…”

“Oh! Tỉnh lại đi bạn hiền, từ sau khi Hughes bị xử tử, tôi liền không tin những gì sáo rỗng Giáo đình tuyên truyền!”

“Hừ, cô nhỏ giọng một chút, chuyện của Hughes hiển nhiên là một bi kịch, thế nhưng thần quan Hill lại rất tốt! Vừa gặp ngài ấy tôi liền cảm thấy, Giáo đình nói không chừng còn đáng để chúng ta tín ngưỡng!”

“Đúng vậy, tôi cho rằng ngài ấy có lẽ là người tốt duy nhất của Giáo đình…”

Người phụ nữ trẻ tuổi vừa nói chuyện khẽ lẩm bẩm, lúc nghe đến cái tên Hill thì gương mặt màu lúa mạch hơi sậm tản ra một tầng ửng đỏ, tựa hồ còn vì sự lỡ lời lúc nãy của mình cảm thấy ảo não.

Một phụ nữ có chút lớn tuổi thấy thế liền cười nhạo: “Oh, nhìn xem, thần quan của chúng ta lại có thêm một người ngưỡng mộ!”

“Được rồi Anna, cô so với tôi cũng không khá hơn được bao nhiêu!” Jenny không cam lòng tỏ ra yếu kém, lập tức trả đũa.

Sự thực chứng minh, phụ nữ vô luận tuổi tác lớn nhỏ thế nào, đối mặt với sự quyến rũ của người khác phái vẫn luôn luôn không có một chút lực kháng cự.

Sáng sớm tại trấn nhỏ Jed, ánh nắng ban mai đầu tiên vừa rọi xuống mang theo cảm xúc ấm áp, tổng số nhân khẩu ở đây cũng không tính đông đúc, chỉ là một thị trấn không lớn hơn thôn làng được bao nhiêu.

Những người phụ nữ mang theo chiếc làn trên tay đứng cùng nhau nói chuyện trêu đùa, đề tài từ căn bệnh cái chết đen[1] vừa rộ lên gần đây ở đô thành cho đến vị thần quan Hill mới xuất hiện ở trấn nhỏ, trọng điểm từ từ chếch đi, nội dung cũng đã đủ để khiến các thiếu nữ chưa kết hôn đỏ mặt.

Trong làn là từng cụm hoa diên vỹ tươi mới còn ướt đẫm sương sớm vừa được hái sáng nay, những bông hoa này rất dễ khiến người ta liên tưởng đến không khí của trấn nhỏ, đều vô cùng an nhàn bình thản.

Nhưng rất nhanh, tiếng thảo luận của bọn họ liền dừng lại.

Trong tia nắng ban mai, một thần quan mặc áo bào trắng từ phía xa tiến tới.

Cho dù là một phụ nữ phóng khoáng hơn nữa cũng sẽ không tự chủ được giảm thấp âm thanh khi người nọ tiến đến gần bên mình.

“Thần quan Hill, người đã dùng điểm tâm chưa, nếu không đến nhà tôi dùng đi?”

Anna dẫn đầu phát ra lời mời, những người khác lại vì mình phản ứng chậm nửa nhịp mà cảm thấy ảo não.

“Thật cám ơn, chỉ là ngại quá, tôi đã ăn rồi.” Thần quan áo trắng mỉm cười cự tuyệt, thuận tiện kéo mũ trùm xuống, cử chỉ văn nhã mang theo sự ôn nhu có thể trị lành trái tim của mọi người, khi ánh mắt màu lam trong vắt như hồ nước dừng trên người đối phương, loại ôn nhu này lại càng giống như phát ra từ sâu tận xương tủy.

Thần quan có một gương mặt đẹp đẽ đến không thể hoài nghi, thế nhưng y tựa hồ cũng không hy vọng có quá nhiều người đặt sự quan tâm lên phương diện này, vì vậy mỗi lần ra ngoài đều thường xuyên dùng áo choàng có mũ trùm để giảm thiểu những phức tạp không cần thiết.

Ánh dương quang chiếu vào mái tóc dài màu bạc kia, nhuộm lên một tầng hào quang đẹp mắt, khiến người ta sản sinh một loại cảm giác thánh khiết không dám khinh nhờn.

Sau đó y lên tiếng hỏi, “Gần nhất trấn của chúng ta có… người xa lạ xuất hiện không?”

“Không có, ngài cũng biết mà, cái trấn nhỏ này bình thường vẫn không có người ngoài lui tới.” Anna hồi đáp.

“Đúng vậy, bất quá mọi người vẫn phải cẩn thận, quần áo và chăn màn bình thường phải chú ý dùng nước sôi để giặt, còn phải phơi dưới ánh nắng mặt trời. Nếu như có người xa lạ đến đây phải lập tức báo cho tôi biết, một tháng trước khi tôi đi ngang qua thành Tumaco thì bệnh tình nơi đó đã rất nghiêm trọng.” Thần quan áo trắng ân cần dặn dò.

Thành Tumaco là một trong ba tòa thành chính của công quốc Mecklen, cũng là thành chính gần với trấn nhỏ này nhất. Thế nhưng cái gọi là gần nhất, cũng là quãng đường mười ngày nửa tháng ngồi xe ngựa nếu xuất phát từ nơi này, cư dân của trấn nhỏ trước giờ vẫn quen tự cấp tự túc rất ít đi ra ngoài, những tin tức bên ngoài phần nhiều là nghe được từ miệng của các thương nhân lữ hành.

Mà một tháng trước, vị thần quan mặc áo bào trắng kia đột nhiên xuất hiện ở trấn nhỏ Jed, nơi vốn đối với Giáo đình không có bao nhiêu tín ngưỡng, thậm chí còn có phần phản cảm.

Giáo đình đối với trấn nhỏ không có bao nhiêu nhân khẩu lại còn quá xa xôi này không có hứng thú truyền bá tín ngưỡng. Mà Jenny, là một trong những cư dân lớn tuổi, lần duy nhất bà nhìn thấy người của Giáo đình được phái tới là vì người chú Hughes của mình, ông vốn chỉ là một thương nhân vân du bốn phương phổ thông đến không thể phổ thông hơn, chẳng biết vì sao đột nhiên lại bị Giáo đình khép vào tội dị đoan, bị xử tử ngay lập tức.

Vì để răn đe cư dân của trấn nhỏ, những thần quan cao quý kia đã trói Hughes vào một cột trụ tại quảng trường trước cửa thôn, phía dưới phủ đầy củi khô, sau đó lại dùng một ma thuật thần kỳ biến ra lửa châm vào đống củi.

Hỏa diễm hừng hực thiêu đốt, mà những cư dân của trấn nhỏ vô pháp phản kháng liền cứ thế bị ép chứng kiến quá trình hành hình chú của Jenny.

Từ đó về sau, các cư dân trấn nhỏ vốn cũng không phải tín đồ của Quang Minh nữ thần, liền càng thêm sinh ra sự bài xích mãnh liệt với loại nghề nghiệp thần quan kia.

Thẳng đến khi vị thần quan áo trắng này xuất hiện.

“Thần quan Hill, cái chết đen rốt cuộc là chuyện như thế nào, vì sao lại có nhiều người chết như vậy?” Suzie hiếu kỳ hỏi.

Cư dân trấn nhỏ vẫn chưa từng tiếp xúc qua với loại bệnh hiểm nghèo đang lặng lẽ tràn ra khắp các quốc gia, nhận thức của bọn họ về cái chết đen chỉ gói gọn qua lời kể của các thương nhân lữ hành một hai tháng đi ngang qua một lần, từ những miêu tả rời rạc đó, cái chết đen tựa hồ là một loại bệnh tật phi thường đáng sợ và thống khổ.

Thần quan áo trắng chần chờ một chút, cười khổ nói: “Nguồn gốc của cái chết đen đến nay vẫn chưa có định luận, có vài người nói có liên quan đến ma pháp sư, bất quá tôi cho rằng những lời này không hẳn là sự thật.”

Y dùng từ rất cẩn thận, thế nhưng trên thực tế Giáo đình đã phát ra thông cáo phi thường nghiêm nghị về căn bệnh cái chết đen đang từ từ lan tràn trên đại lục, nguyên nhân bọn họ đưa ra chính là ‘Ma pháp sư tà ác liên kết với ma vật, hướng móng vuốt về phía dân chúng bình thường, khiến họ phải chết đi trong thống khổ, linh hồn tội lỗi đó sẽ trở thành vật sở hữu của thế lực tà ác’.

Ma pháp công hội cũng không cam lòng tỏ ra yếu kém, lập tức đính chính: ‘Đây hoàn toàn là âm mưu của Giáo đình, Giáo đình mới là người khởi xướng phía sau tất cả sự tàn sát này’.

Nhân mã hai bên đại chiến nước bọt, gà bay trứng vỡ, tận hết sức lực bôi đen đối phương, thế nhưng bước chân của cái chết đen cũng không vì như vậy mà trở nên chậm lại. Ở lúc thần quan áo trắng bởi vì đào mạng mà đi ngang qua thành Tumaco, nơi đó đã phát hiện có năm gia tộc bởi vì cái chết đen mà toàn diệt, hiện giờ tình huống hẳn là chỉ có thể càng lúc càng nghiêm trọng hơn.

Thần quan áo trắng cường điệu: “Loại bệnh này truyền bá rất nhanh, nếu có người đầu tiên vì nhiễm bệnh mà mất mạng, rất có khả năng ngày hôm sau cả thôn trấn đều bị nhiễm bệnh. Vì vậy, mọi người nếu phát hiện có người bị sốt, hoặc trên người vô cớ xuất hiện vết thương thối rữa, nhất định phải nhanh chóng báo cho tôi biết.”

Đám phụ nữ đều bị sự kinh khủng toát ra trong lời nói của thần quan làm cho hoảng sợ, không hẹn mà cùng gật đầu, trong lòng đều âm thầm vì trấn nhỏ của mình có một thần quan mà cảm thấy may mắn. Phải biết rằng, loại bệnh này không có thuốc chữa, ngay cả những ma pháp sư có ma pháp cao thâm nhất cũng bó tay hết cách, có người nói, chỉ có những thần quan được Quang Minh nữ thần chiếu cố mới có thể trị hết căn bệnh này.

“Thần quan Hill, tôi nghe nói bên ngoài hiện tại rất loạn, các ma pháp sư đang không ngừng ra tay với người của Giáo đình, tôi nghĩ ngài vẫn chớ nên đi đâu, cứ ở lại với chúng tôi thôi!” Suzie nói.

Đám phụ nữ đều gật đầu phụ họa.

Theo tín ngưỡng Giáo đình ngày càng tan vỡ, rất nhiều quốc gia bên ngoài vẫn bảo trì quan hệ tốt đẹp với Giáo Hoàng nhưng trên thực tế lại cùng Ma pháp công hội âm thầm xã giao. Thậm chí có rất nhiều đại quý tộc bản thân cũng là pháp sư, mà công quốc Mecklen cũng là một tồn tại như vậy.

Bởi vì cái chết của Hughes, người của trấn nhỏ nguyên bản đối với việc pháp sư bắt giết thần quan cũng là vui vẻ ngồi nhìn, bất quá thần quan áo trắng suốt một tháng qua đã vì bọn họ nỗ lực không ngừng, khiến những cư dân thuần phác này cảm động. Bọn họ cũng không hy vọng vị thần quan ôn nhu này bị những pháp sư bên ngoài giết chết, mà nếu ở nơi này,… ít nhất… bọn họ còn có thể cung cấp cho y một nơi che chở, giúp y ẩn giấu.

Thần quan áo trắng mỉm cười: “Cám ơn Suzie, tôi hẳn là sẽ ở lại nơi này một đoạn thời gian rất dài.”

Suzie trẻ tuổi lần thứ hai vì nụ cười này mà tim đập loạn nhịp, bất quá rất nhanh, thời gian trò chuyện ấm áp đã liền bị phá vỡ, một người vừa lớn tiếng gọi ‘thần quan Hill’ vừa nỗ lực chạy đến, trong thanh âm không che giấu được nét lo lắng.

“Thần quan Hill, bà của em đã bị ngã bất tỉnh, xin người mau chóng đi xem một chút!” Thiếu nữ Amy nắm chặt tà váy chạy nhanh đến, trên mặt còn dính một chút tro bụi, thậm chí ngay cả giày cũng quên mang.

“Đừng gấp gáp, bà của em sẽ không có chuyện gì!” Thần quan áo trắng an ủi, “Bây giờ dẫn tôi đi nhìn ngay được không?”

“Vâng, xin ngài đi theo em!” Amy dưới sự an ủi ôn nhu đã dần dần không còn kích động đến thế nhưng bước chân vẫn nhanh chóng như cũ, cô thậm chí còn chưa kịp chào hỏi cùng bọn người Jenny đã mang theo thần quan ngược hướng trở về.

Đám phụ nữ nhìn thân ảnh hai người càng lúc càng xa cũng mất đi hứng thú nói chuyện, đều tự cắp theo chiếc làn của mình nối đuôi theo sau. Bà của Amy được mọi người công nhận là trưởng lão của trấn, cư dân nơi này không nhiều lắm, mọi người đều hòa thuận với nhau như thân nhân, từ ngữ điệu vừa rồi của Amy mà xem, tình hình của trưởng lão tựa hồ khá nghiêm trọng, vì vậy mọi người không khỏi có chút lo lắng.

Lúc thần quan theo thiếu nữ về đến nhà, trước cửa đã có bốn năm người đứng đợi, đều là cư dân nghe được tin tức đến thăm hỏi. Amy dẫn thần quan đến trước giường của bà mình, cẩn thận đỡ bà cụ lên, sắc mặt của bà đã xám đi, cái cổ ngoặc hẳn qua một bên, hô hấp yếu ớt, thoạt nhìn rất không ổn.

Thần quan áo trắng khẽ nhíu mày, cảm giác có chút vướng tay vướng chân, nói. ” Amy, em trước hết tránh qua một bên để tôi xem.”

“Vâng.” Thiếu nữ liền nhẹ nhàng đặt người bà luôn sống nương tựa cùng cô xuống, lui qua một bên.

Thần quan áo trắng nhẹ nhàng nâng bà cụ lên, ngón tay trắng nõn dò tìm phía sau ót, quả nhiên chạm được một mảnh ẩm ướt dính dấp, xem ra bà cụ là bị đập đầu chảy máu dẫn đến hôn mê. Y thật sự rất hoài nghi, ở một thế giới y thuật lạc hậu đến cực độ như vậy, những cư dân bình thường này chỉ cần mắc chút bệnh nhẹ hoặc phát sinh tình huống ngoài ý muốn, nếu bên người không có thần quan biết sử dụng pháp thuật trị liệu của Giáo đình, phải chăng bọn họ chỉ còn một con đường chết?

Tuy rằng trong lòng nghĩ như vậy, thế nhưng động tác trị liệu trên tay không hề gián đoạn, thuận theo một loạt chú ngữ khó hiểu tối nghĩa từ cánh môi tràn ra, bàn tay thần quan đặt sau đầu của bà cụ cũng dần dần phát ra ánh sáng nhu hòa.

Vết thương dưới sự tác động đoàn sáng dần dần khép lại, không còn chảy máu, sắc mặt của bà cụ cũng dần khôi phục lại không còn xám xịt, tuy rằng trong thời gian ngắn vẫn chưa thể lập tức tỉnh lại, thế nhưng người có mắt đều có thể nhìn ra tình hình của bà đang chuyển biến tốt đẹp.

Cho dù đã xem qua không ít lần, mọi người vẫn cứ mở to hai mắt nhìn tình cảnh thần kỳ này.

Amy siết chặt làn váy, tâm tình khẩn trương lo sợ cũng chuyển thành vui vẻ cảm kích.

“Oh, bà ơi! … Thực sự rất cảm tạ ngài, thần quan Hill!” Cô không biết phải nói gì cho đúng.

Thần quan áo trắng bởi vì thi triển pháp thuật mà có chút uể oải, trên tay cũng còn dính vết máu đã khô khốc, y nở nụ cười mệt mỏi, “Không cần khách khí, bất quá tôi muốn trở về nghỉ ngơi một chút.”

Y cự tuyệt ý tốt dìu đỡ của mọi người, đơn độc rời khỏi nhà của Amy, dọc theo đường nhỏ mà đi, cuối cùng dừng lại trước một gian nhà gạch ngói đỏ khá tinh xảo.

Bước chân có chút phù phiếm tiến vào nhà, trở tay khóa cửa rồi đem chìa khóa ném lên bàn, ngồi xuống, tuy rằng có chút bệnh sạch sẽ nhưng y đã không đủ hơi sức đi rửa tay, lập tức bước đến rót một ly nước ừng ực nuốt xuống, lại thở dốc nửa ngày mới dần dần khôi phục lại.

Nhìn kiến trúc và vật bày trí mang đậm phong cách Âu Châu thời Trung cổ trước mặt, y không khỏi thở dài một hơi thật sâu.

Trời biết, trước đó y chẳng bây giờ nghĩ rằng bản thân có một ngày thận sự sẽ xuyên không.

Xuyên qua còn chưa tính, y không phải xuyên đến Trung Hoa cổ đại, càng không phải đến Âu Châu Trung cổ hay cái gì tương lai cơ giáp, người ngoài hành tinh… mà là đến một nơi ngay cả nghe cũng chưa từng nghe qua, gọi là Đại lục Olin.

Được rồi, dị thế thì dị thế, đã tới cũng tới rồi, những chuyện càng thái quá hơn y cũng đã chuẩn bị tâm lý chấp nhận. Chỉ là thân phận của khối thân thể này quả thực có thể gọi là ly kỳ nhấp nhô.

Yannick Hill, con nuôi kiêm giáo tử của Giáo chủ công quốc Santos. Lãnh đạo cấp cao của Giáo đình, từ Giáo Hoàng tính xuống lần lượt là Đại giáo chủ, Giáo chủ, Phó giáo chủ.

Đại chủ giáo còn được gọi là Hồng y giáo chủ, tổng cộng có mười hai vị, ở tại tòa thánh trung tâm giúp đỡ Giáo Hoàng xử lý công vụ, bình thường đều không ra ngoài. Giáo chủ và Phó giáo chủ lại thường trú ở các đế quốc và công quốc, trở thành người lãnh đạo cao cấp nhất ở mỗi nơi.

Dựa theo lý giải của y, nếu như đem Giáo Hoàng so với nguyên thủ quốc gia mà nói, Đại Giáo chủ chính là Ủy ban quốc hội, Giáo chủ và Phó giáo chủ tương tự với Chủ tịch tỉnh cùng Phó chủ tịch tỉnh.

Nói như vậy, Yannick làm con nuôi “Chủ tịch tỉnh”, không phải liền là ‘Con ông cháu cha’, từ nay về sau ăn ngon uống cay, muốn làm gì thì làm, suôn sẻ không chút trở ngại?

Nằm mơ.

Đầu tiên, chúng ta cần làm rõ một vấn đề. Giáo đình là loại tồn tại như thế nào?

Rất nhiều tác phẩm Tây phương ma pháp đều nói cho chúng ta biết, vô luận là dùng Vampire làm nhân vật chính, dùng kiếm sỹ làm nhân vật chính hay ma pháp sư làm nhân vật chính. Giáo đình vĩnh viễn vẫn là nhân vật phản diện cuối cùng.

Thứ hai, nhân vật phản diện là cái gì?

Đó chính là nhân vật làm nhiệm vụ cống hiến hào quang và nhiệt độ cho nhân vật chính, là tồn tại dùng để phụ trợ quang huy chính nghĩa trên thế giới này, cuối cùng vẫn là pháo hôi bị nhân vật chính tiêu diệt.

Giáo đình thờ phụng Quang Minh nữ thần, ở thời đại khi các thần minh đều vẫn lạc, chỉ có Giáo đình được Quang Minh nữ thần che chở là vẫn có thể sử dụng pháp thuật ánh sáng như cũ.

Chỉ là, thế giới này cũng không phải chỉ có pháp thuật ánh sáng, còn có các loại ma pháp phổ thông dựa vào những nguyên tố thiên nhiên như gió, nước, lửa, đất… thậm chí còn có cả hệ bóng tối. Những ma pháp này đều được các pháp sư nắm giữ trọn vẹn trong tay.

Giáo đình vì muốn bảo hộ địa vị thống trị của mình, vì vậy liền tuyên bố ngoại trừ Quang minh giáo đình những người tín ngưỡng ma pháp khác đều là dị đoan, cần phải bị quang minh thẩm lý và phán quyết, còn lấy lý do đó làm cớ để trắng trợn bắt giết ma pháp sư.

Một loạt hành động bắt giết ngang ngược dẫn phát sự nổi dậy chống lại của các pháp sư, cũng đưa đến sự bất mãn của quân vương khắp các quốc gia. Một ít pháp sư cường đại liên hợp với nhau tạo thành Ma pháp công hội, đồng thời bắt đầu hợp tác cùng những quý tộc không cam lòng bị Giáo đình thống trị, cùng nhau tiến hành đối kháng.

Vừa lúc đó, Quang minh giáo đình phát sinh nội loạn, phía pháp sư nhân cơ hội mở rộng thế lực, ngăn chặn cục diện ban đầu bị đuổi tận diệt tuyệt, từ từ hình thành tình trạng giằng co cùng Giáo đình.

Được rồi, những thứ này đều sớm là chuyện cũ tồn kho của một nghìn năm trước.

Tình thế bây giờ chính là, Giáo đình vẫn coi pháp sư thành thù địch như trước đây, chỉ cần vừa thấy một người có bóng dáng pháp sư liền lập tức bắt lấy, đẩy lên đài hành hình thiêu sống trước công chúng. Chú của Jenny, Hughes chính là một trong những thường dân bị liên lụy vào cuộc tranh đấu này, thế nhưng ưu thế nghiêng về một bên của Giáo đình ở ngàn năm trước cũng đã tiêu ma không còn xót lại chút gì.

Phía pháp sư đồng dạng hận thấu xương người của Giáo đình, nếu bọn họ bắt được thần quan liền giải đến Ma pháp công hội lĩnh tiền thưởng, sau đó cũng công khai xử tử. Đương nhiên, bọn họ không giống Giáo đình thà giết lầm hơn bỏ xót, ngay cả dân chúng vô tội cũng bắt. Vì vậy, trong lòng của dân chúng bình thường, Giáo đình còn là một loại tồn tại tà ác ghê tởm hơn nhiều so với pháp sư.

Mà y, Yannick Hill, cũng chính là một thành viên trong ‘tổ chức tà giáo’ này.

—————————

Tác giả có lời:

– Bối cảnh truyện này là viễn tưởng, không có liên quan đến bất luận chi tiết lịch sử nào, cái chết đen chỉ là mượn sự kiện cùng tên, thực tế không có một đồng tiền quan hệ.

– Phân loại ma pháp trong truyện đều là bịa đặt, nếu như có vừa vặn trùng khớp hay hoàn toàn sai lệch đều là mèo mù cá rán. Xin đừng tin tưởng.

————————–

1/ Cái chết đen: là tên gọi của một đại dịch xảy ra ở châu Á và châu Âu trong thế kỷ 14 mà đỉnh điểm là ở châu Âu từ năm 1348 đến năm 1350.

Cái chết đen được coi là một trong những đại dịch chết chóc nhất trong lịch sử nhân loại, ước tính nạn dịch này đã giết chết từ 30 tới 60% dân số của châu Âu và giảm dân số toàn cầu từ khoảng 450 triệu người xuống còn từ 350 đến 375 triệu người vào năm 1400.

Quan điểm truyền thống cho rằng nguyên nhân của đại dịch này là sự bùng phát của bệnh dịch hạch gây ra bởi vi khuẩn Yersinia pestis tuy nhiên cho đến thời gian gần đây đã có những ý kiến nghi ngờ quan điểm này.

Địa điểm bùng phát của Cái chết đen thường được cho là ở Trung Á sau đó căn bệnh này nhiều khả năng thông qua loài chuột trên các tàu buôn mà lan đến bán đảo Krym vào năm 1346 rồi xâm nhập vào vùng Địa Trung Hải và châu Âu. Sự tàn phá khủng khiếp của Cái chết đen đã dẫn đến nhiều thay đổi lớn trong xã hội châu Âu như việc ra đời của nhiều tôn giáo mới hay sự chuyển đổi về cơ bản của kinh tế và xã hội, tạo ra những ảnh hưởng sâu sắc tới tiến trình lịch sử của châu lục này.

Ước tính châu Âu đã phải mất tới 150 năm để phục hồi dân số như trước thời gian đại dịch, sau này dịch hạch còn nhiều lần bùng phát trở lại tại đây và nó chỉ biến mất vào thế kỷ 19.