Chương 12: Mười lăm tuổi thi đại học

“Ông sao đã đồng ý rồi? Tôi không đồng ý!”

Mẹ biết cha đồng ý quay lại công xã hồng kì làm phó chủ nhiệm Ủy ban Cách mạng.

Nhìn thấy mẹ có thái độ chắc như đinh đóng cột, đầu tôi là những tiếng vù vù, thay đổi đảo lộn hết, trong lòng âm thầm thở dài. Cái gì thay đổi? Có lẽ nguồn gốc chỉ là sự tưởng tượng của tôi, lịch sử, hay là lại giống như mọi khi dựa theo chuyển động cố định đi tới.

Những chuyện lớn như vậy, cha từ trước đến giờ rât coi trọng ý kiến của mẹ.

“Quay lại công xã làm việc cũng không có gì là không tốt, đến đâu cũng cần cách mạng”.

Cha cũng không vội, từ từ nói lĩ lẽ.

Nghe cha nói như vậy, tôi lại thấy yên tâm. Càng như vậy càng không vội, lúc đại tướng phong độ, chứng tỏ chủ ý của ba càng ổn định hơn. Kinh nghiệm cha con chung sống hơn mười năm của đời trước, không thể sai được.

“Đi đi đi đi, đừng nói lí lẽ với tôi. Nói về điều này tôi còn hơn ông đấy” Vẻ mặt của mẹ tỏ ra không quan tâm.

Đó lại là lời nói thật. Thời gian mẹ đi làm tuy không dài bằng cha, nhưng vẫn ở tại cơ tầng công xã làm việc, cả ngày chỉ họp lớn họp bé, đối với cấp trên cấp dưới, nghe nói, đều giống như tuyên ngôn của sách giáo khoa, đúng là nghe nhiều thành quen, đều không cần động não, mở miệng chính là thao thao bất tuyệt.

“Vậy tốt, chúng tôi đến để tính toán sổ sách. Lương tôi bây giờ là 36 đồng 5 hào, nếu đến công xã làm việc, cấp hành chính nhắc đến nủa cấp, lương nên tăng lên mấy đồng. Còn có một vài trợ giúp khác, mỗi tháng có dư ra hơn 10 đồng”.

Mười đồng lúc đó, tuyệt đối không phải là con số lớn. Tương đương với hơn 1 ngàn tệ của thế kỉ sau. Tôi còn nhớ sau khi lên huyện học tiểu học, một học kì nộp 5 đồng phí hỗn tạp, đến cuối kì có thể lấy lại vài hào. Vài đồng này hoàn toàn thuộc về tôi, chính là lúc tôi cảm thấy vui nhất.

“Hừ, mười đồng là mười đồng, nhưng cũng không có lời... người khác đều có đầu óc sắc bén thì vào thành, ông giỏi, khó khăn lắm mới vào được thành, bây giờ lại quay trở về quê hương...”

Mẹ vẫn không thấy vui, nhưng ngữ khí rõ ràng đã nhẹ nhàng hơn nhiều. Cái này cũng khó trách mẹ. Tiền ăn uống chi tiêu của cả gia đình, tốn không ít, đều quay vòng trong đầu mẹ, áp làm sao có thể nhỏ được? Gia đình này mỗi tháng tiêu hơn 19 đồng, đầu óc phải lập tức linh hoạt.

Tôi lặng lẽ mỉm cười, không đề phòng bị mẹ phát hiện.

“Tiểu Tuấn, con cười cái gì mà cười? Trẻ con thì hiểu gì chứ?”

Cả đời mẹ chưa từng thực sự giận tôi bao giờ, tôi từ trước đến giờ cũng không sợ bà. Khi tôi cười hi hi và nói: “Mẹ, lương cao thì tốt. Lương cao thì mỗi tháng con có thể ăn nhiều thịt hơn!”

Vừa nói dứt lời, tôi liền thấy coi thường chính mình! Thật là không có tích sự gì, khó khăn lắm mới quay trở lại được một lúc, cả ngày chỉ nhắc tới ăn thịt!

Ai biết câu nói tùy tiện này, suýt nữa khiến nước mắt mẹ rơi xuống.

Mẹ một tay ôm tôi vào lòng, áy náy nói: “Khổ cho bảo bối của mẹ quá, ngày mai mẹ đi mua thịt về ăn nhé!”

Tôi lại càng thấy sợ hơn. Làm gì có đứa con nào lại bắt mẹ đi mua thịt về ăn, thực không ra thể thống gì.

“Mẹ, con nói đùa thôi. Cha mấy hôm trước mua thịt về ăn rồi. Con ăn 5, 6 đồng tiền thịt rồi, no lắm rồi!”

“Tiểu Tuấn ngoan, đúng là đứa con hiểu chuyện”.

Còn chưa nói, câu nói đùa của tôi, giúp cho bầu không khí căng thẳng ban đầu lập tức chùng xuống.

Cha cười và nói: “Tôi biết bà lo lắng điều gì,có phải chuyện học hành của con cái không?”

“Ông biết thì tốt.”

Mẹ thực ra đã bắt đầu có khuynh hướng đồng ý với sự lựa chọn của cha.

“Vấn đề này tôi cũng đã từng nghĩ qua rồi. Hoa tử hai năm nữa thi lên trung học, nếu lúc đó chúng ta vẫn chưa chuyển về huyện thành, thì cho Hoa Tử học nội trú. DiệpTử năm sau học cấp hai, thì để nó học ở trường Hồng Kì là được rồi, tôi cũng có thể vào chăm sóc nó…”

Cha vẫn bình tĩnh như vậy, không thay đổi gì.

Ha ha, cái chức phó chủ nhiệm vẫn chưa chính thức được bổ nhiệm, đã có điệu bộ lãnh đạo rồi.

Còn Tiểu Yên và Tiếu Tuấn thì sao?”

“Tiểu Yến vẫn còn học lớp ba, còn sớm mà. Còn về Tiểu Tuấn, càng không phải lo lắng gì, Chu tiên sinh nói rồi, dựa theo khả năng tiếp nhận của Tiểu Tuấn, tối đa ông ấy mất nửa năm đê có thể dạy Tiểu Tuấn đến trình độ tốt nghiệp tiểu học.

“Vậy ư? Nửa năm học hết năm năm tiểu học?”

Mẹ bất ngờ mở to hai mắt.

“Có cái gì là kì lạ đâu, theo tôi thấy sự tính toán của Chu tiên sinh vẫn rất bảo thủ.”

Mẹ bĩu môi nói : “ ông lại thổi phồng lên rồi..”

“Tôi không hề thổi phồng lên. Nói cho bà biết, Tiểu Tuấn có thể dùng một buổi tối, đã học hết cả tập “Nguyên lí điện công”, hơn 100 trang. Đến bây giờ nó có thể nói chuyện với Chu tiên sinh bằng tiếng Anh rồi...”

“Có thật không?”

Mẹ vừa kinh ngạc vừa mừng rỡ.

“Thật!”

Cha lộ rõ vẻ đắc ý.

“Tiểu Tuấn ngoan, đúng là thiên tài.”

Mẹ lại ôm tôi vào lòng, vô cùng âu yếm.

Tôi chỉ nghiêng nghiêng đầu một chút, tránh nụ hôn của mẹ, trong lòng vừa hạnh phúc vừa thấy khó xử. Ai..mẹ tôi đó, thật là vô cùng đáng yêu. Và không hề đển ý đến đứa con thiên tài từ đâu mà đến, chỉ cần đứa trẻ thiên tài này là con của Nguyễn Bích Tú là được rồi.

“Tiểu Tuấn, nói với mẹ xem nào, con có dự định gì?”

Mẹ âu yếm một lúc rồi tủm tỉm hỏi.

Con nghĩ một lúc rồi thành thật nói: “Ba năm tiểu học, ba năm cấp hai, hai năm trung học, 15 tuổi thi đại học”.

Nói xong ra khỏi vòng tay của mẹ, bước về phía sau hai bước, tránh không để mẹ ôm hôn, không thì mãi không dứt.

“Thi đại học? Nhà nước đã dừng việc thi lên đại học nhiều năm rồi. Lên đại học là được đề cử” Ông cậu ngồi bên cạnh vốn không lên nãy giờ đột nhiên nói.

Mẹ có sáu anh chị em, ba nam ba nữ, cậu là bé nhất, ít hơn mẹ 17, 18 tuổi, ít hơn bác cả tròn 30 tuổi. Con cái của Bác gái và bác trai cũng là hai anh họ tôi, còn lớn hơn cậu mấy tuổi. Vì lí do đó, trong lòng cha mẹ, chú giống như đứa trẻ vậy. Trong nhà khi phải thương lượng chuyện gì, chú vốn chỉ nghe chứ không nói gì.

Mẹ không khỏi giật mình.

Điều cậu nói là sự thật, lúc đó được đề cử lên đại học, được gọi là trường đại học công nông binh. Chỉ cần có gốc “hồng” mầm “chuyên”, biểu hiện xuất sắc, mới có thể đạt được ưu ái đặc biệt như vậy.

Cha liền xua tay, rất bình tĩnh nói: “Tứ đại bang sụp đổ rồi, chính sách của trung ương nhất định sẽ thay đổi. Một đất nước cũng tốt, một dân tộc cũng tốt, muốn dân giàu nước mạnh, luôn phải dụa vào tri thức”.

Tôi lập tức gật đầu đồng ý, trong lòng vô cùng ngưỡng mộ cha.

Quả nhiên là tú tài không ra ngoài, vẫn biết chuyện thiên hạ. Chủ nhiệm Nghiêm điều cha đến Công xã lo tuyên truyền và văn giáo làm việc, đó là sự lựa chọn đúng đắn. Vì vào năm 1977, vị nguyên lão trong Đảng đó bị trục xuất, việc giáo dục hàng đầu chính là khôi phục thi đại học. Cha tuy là không phải tiên tri, nhưng dựa vào sự phân tích việc quốc gia đại sự đã đưa ra phán đoán không gì chính xác bằng.

“Bà đừng nói vội, tôi từ trước chưa từng làm qua công việc hành chính cơ sở, trong lòng thật sự vẫn chưa yên. Chủ nhiệm Nghiêm nói rồi, bộ tổ chức mấy ngày hôm nay đều tìm tôi nói chuyện, lệnh chuyển công tác sẽ về sớm thôi.”

Cha nói.

Hi hi, không nhận ra cha đang nói đùa. Trò đùa cũng rất khó đoán, không chút biểu lộ, nhẹ nhàng chuyển chủ đề theo ý muốn của mình.

Xem ra cha làm quan, có rất nhiều tiềm lực. Không chừng chúng ta từ nay về sau có khả năng trở thành Liễu Nha Nội!

Vừa nghĩ đến điều này, tôi lại bắt đầu coi thường chính mình. Mọi người thường mong con cái thành công, đến lúc này lại trở thành mong cha thành công. Thật giống như hai thanh niên “Phong Quân và công tử Thục Nhạc” trong “Tiếu lâm quảng kí” (Phong Quân có nghĩa là con làm quan, cha được hưởng lợi từ triều đình. Công tử lại là cha làm quan, con được hưởng thụ.. “Tiếu lâm quảng kí” ghi lại một vài người hỏi về Phong Quân và Công tử Thục Nhạc”, người khác đáp lại “Phong Quân tuy vui, tuổi đã cao, không bằng niềm vui của Công tử”, người đó vội vàng mua cả tập sách chạy về, bảo cha hắn đi thi tiến sĩ).

Mẹ lập tức mắc bẫy, vô ý vung tay nói: “Cái đó thì có gì mà làm khó? Làm công việc ở cơ sở, chủ yếu nhất chính là lĩnh hội được tinh thần cấp trên, quán triệt chính sách của Đảng. Đặc biệt là ông phụ trách công việc tuyên truyền, càng phải làm cho hiểu cho thấu đáo, nhất quyết không thể xảy ra sai lệch. Chỉ cần chính sách không được sai sót, công việc tại cơ sở rất dễ làm. Có bao nhiêu việc, phải đến lượt ông Phó chủ nhiệm tự mình ra tay?”

“Ừm, đúc kết kinh nghiệm, đưa ra nhiều điển hình, tăng cường tuyên truyền trực tiếp.”

“Đúng, đó không phải là đạo lí sao?”

Mẹ vừa vỗ tay nhìn mắt cha, tràn đầy tình yêu thương nồng nàn.

Cha mẹ cả đời tình cảm rất sâu đậm, yêu thương nhau, đó là sự tồn tại cơ bản của một gia đình hạnh phúc và êm ấm.

Cha cười cười, không nói gì.

Kinh nghiệm “Tam đa” tổng kết, không phải là tùy tiện nói ra. Từ lúc nhận lởi mời của Nghiêm Ngọc Thành, chuẩn bị nhận phó chủ nhiệm Ủy ban cách mạng của Công xã Hồng Kì, cha thực sự mất rất nhiều thời gian. Cho dù tham khảo tài liệu cũng thấy đáng thương, ông cũng cố gắng hết sức mình để tìm tất cả các loại giấy báo, văn kiện tỉ mỉ nghiên cứu, muốn nắm giữ trọng điểm công việc tuyên truyền.

“Chủ tịch hướng dẫn chúng tôi, không đánh trận chiến nào mà không chuẩn bị” Câu nói đó, cha luôn để là câu cửa miệng,

Mặc dù đại cục đã định, tôi cũng không tùy tiện nói thêm vào. Về xu hướng tuyên truyền dư luận của Đảng, khoảng trong hơn mười năm, vẫn tồn tại hai hình thức mâu thuẫn giữa bảo thủ và cải cách, lúc thì cấp bách lúc thì trì hoãn, nhưng chưa bao giờ dừng lại. Rất nhiều cán bộ, không chỉ cán bộ tuyên truyền bằng mồm, bao gồm rất nhiều lãnh đạo Đảng quan trọng, chỉ trong những mâu thuẫn của những ý thức đó phải trả những cái giá rất đắt. Cho đến khi thủ trưởng Nam Tuần, phát biểu một câu nói nổi tiếng “bước nhanh hơn nữa”, mâu thuẫn của hình thái ý thức mới bớt gay gắt.

Trong điểm này, không nghi ngờ gì rẳng tôi khẳng định có thể giúp cha một tay. Vì mỗi lần có mâu thuẫn trở nên kịch liệt, quá trình từ tìm hiểu nguyên nhân đến tranh luận tới lúc có kết luận cuối cùng và cách thức, tôi đều hiểu rất rõ. Nếu cha vẫn phụ trách công việc tuyên truyền, những cách làm sai sẽ tuyệt đối không mắc vào.

Đương nhiên, tôi cũng không hi vọng cả đời cha phải làm công tác quản lý ý thức hình thái, dù sao công việc này không thể làm nên một chiến tích to lớn. Nhưng cũng không phải là công việc tôi có thể chi phối được.

Tôi sớm đã nghĩ đến, những lời tiên tri của người vượt thời gian trước, khi ứng dụng vào quan trường thường gặp rất nhiều hạn chế.

Cuối cùng cậu nói một câu, việc mà cha được điều đến Công xã Hồng Kỳ sẽ là chắc chắn.

Cậu có chút hứng khởi nói: “Anh rể, anh đến Công xã của chúng em làm việc, họ hàng thân thích bọn em xin hưởng chút lợi ăn theo.”